فیلم/ جراحی خار پاشنه دکتر علیرضا صحرانورد متخصص استخوان و مفاصل

خار پاشنه چیست؟

خار پاشنه یک برجستگی استخوانی کوچک است که در محل اتصال رباط کف پا (Plantar Fascia) به استخوان پاشنه تشکیل می‌شود. این برجستگی معمولاً به دلیل فشار زیاد و التهاب در این ناحیه، به‌ویژه در اثر راه رفتن طولانی، دویدن یا افزایش وزن بدن ایجاد می‌شود. در نتیجه، این خار ممکن است به مرور زمان بزرگ‌تر و دردناک‌تر شود.

خار پاشنه معمولاً در عکسبرداری پرتو ایکس از پاشنه قابل مشاهده است و در واقع این نوع تصویربرداری یکی از روش‌های تشخیص این بیماری است.

انواع خار پاشنه

1. خار زیرین پاشنه (Plantar Spur): این نوع خار در ناحیه زیر پاشنه و در محل چسبندگی رباط کف پا به استخوان پاشنه تشکیل می‌شود. فشار و التهاب زیاد در این ناحیه باعث رسوب کلسیم و تشکیل خار می‌شود. درد در این ناحیه بیشتر در ابتدای راه رفتن یا پس از مدت طولانی ایستادن رخ می‌دهد.

2. خار پشتی پاشنه (Posterior Spur): این نوع خار در بخش پشت پاشنه و در محل چسبیدن تاندون آشیل به استخوان پاشنه ایجاد می‌شود. اگرچه این نوع خار کمتر از خار زیرین شایع است، اما در اثر فشارهای شدید و پیاده‌روی‌های طولانی نیز می‌تواند دردناک شود.

علائم خار پاشنه

• درد زیر پاشنه پا، به‌ویژه در ابتدای صبح یا پس از مدت طولانی ایستادن یا راه رفتن.
• درد و سوزش در ناحیه پاشنه که ممکن است پس از فعالیت‌های فیزیکی شدید یا دویدن بدتر شود.
• افزایش درد هنگام خم کردن پا به سمت بالا (Dorsiflexion)، که به نوعی نشان‌دهنده تحریکات موجود در تاندون‌ها و رباط‌ها است.

عوامل خطر برای ابتلا به خار پاشنه

چندین عامل می‌تواند باعث افزایش خطر ابتلا به خار پاشنه شود:

• وزن بالا: چاقی یکی از عوامل مهم برای ایجاد فشار بیشتر بر روی پاشنه است که می‌تواند منجر به ایجاد خار پاشنه شود.
• ورزش‌های سنگین: دوندگان و افرادی که فعالیت‌های ورزشی با فشار زیاد انجام می‌دهند، بیشتر در معرض خطر این بیماری قرار دارند.
• استفاده از کفش‌های نامناسب: کفش‌های با پاشنه سخت یا فاقد پشتیبانی مناسب برای پاشنه می‌توانند به خار پاشنه منجر شوند.
• افزایش سن: با افزایش سن، بافت‌های نرم و غضروف‌ها می‌توانند ضعیف‌تر شوند و احتمال التهاب در ناحیه پاشنه افزایش یابد.

درمان خار پاشنه

درمان خار پاشنه معمولاً شامل اقدامات غیرجراحی است، اما در موارد شدید، ممکن است جراحی لازم باشد. روش‌های درمانی عبارتند از:

1. استراحت و کاهش فعالیت‌های فیزیکی: استراحت دادن به پا و کاهش فعالیت‌هایی که فشار زیادی به پاشنه وارد می‌کنند، اولین گام در درمان خار پاشنه است.

2. استفاده از کفی‌های مخصوص: کفی‌های مخصوص خار پاشنه می‌توانند فشار وارد شده به پاشنه را کاهش دهند و درد را تسکین دهند. این کفی‌ها به‌ویژه در زمان راه رفتن یا ایستادن طولانی‌مدت مفید هستند.

3. داروهای ضد التهاب: داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن می‌توانند به کاهش التهاب و درد کمک کنند.

4. تزریق کورتیکواستروئید: در موارد شدیدتر که درمان‌های اولیه مؤثر نباشند، ممکن است جراح ارتوپد با تزریق داروهای کورتیکواستروئید به ناحیه پاشنه، التهاب را کاهش دهد.

5. فیزیوتراپی: فیزیوتراپی و تمرینات کششی برای تقویت عضلات پا و کاهش فشار بر پاشنه می‌تواند به روند درمان کمک کند.

6. جراحی: در صورتی که درمان‌های غیرجراحی مؤثر نباشند، جراحی به عنوان آخرین گزینه برای برداشتن خار پاشنه در نظر گرفته می‌شود. این جراحی به‌طور معمول زمانی انجام می‌شود که درد مداوم باشد و هیچ‌یک از درمان‌ها نتوانند مشکل را حل کنند.

نتیجه‌گیری

خار پاشنه یک مشکل شایع است که می‌تواند تأثیر زیادی بر کیفیت زندگی فرد بگذارد. از آنجا که این مشکل معمولاً با درد شدید همراه است، درمان مناسب و به‌موقع بسیار اهمیت دارد. دکتر علیرضا صحرانورد، جراح و متخصص استخوان و مفاصل، با استفاده از روش‌های نوین و تخصصی در زمینه درمان خار پاشنه، می‌تواند به بیماران کمک کند تا این مشکل را به‌طور مؤثر درمان کنند و به فعالیت‌های روزانه خود بازگردند.