کلاب فوت یا پاچنبری: علل، روش‌های درمان و مراقبت‌های پس از درمان

بیماری کلاب فوت یا پاچنبری

کلاب فوت یا پاچنبری یک ناهنجاری مادرزادی است که به دلیل قرارگیری نادرست استخوان‌ها و عضلات پا، باعث چرخش غیرطبیعی پای نوزاد به سمت داخل و پایین می‌شود. اگر این بیماری درمان نشود، می‌تواند منجر به مشکلات جدی در حرکت و حتی ایجاد پینه و درد در پا شود. هدف اصلی درمان، تصحیح تغییر شکل پا به گونه‌ای است که بیمار بتواند به راحتی راه برود، کف پایش کاملاً روی زمین قرار گیرد و نیازی به کفش‌های مخصوص نداشته باشد.

درمان‌های انتخابی برای کلاب فوت

۱. درمان غیرجراحی:

درمان کلاب فوت باید هرچه سریع‌تر پس از زایمان آغاز شود. در سال‌های اخیر، موفقیت‌های بسیاری در درمان غیرجراحی این عارضه به دست آمده است. شدت بیماری هر اندازه که باشد، درمان معمولاً ابتدا با روش‌های غیرجراحی آغاز می‌شود. یکی از معروف‌ترین روش‌ها، روش پونستی (Ponseti method) است.

در این روش، پزشک معالج پای نوزاد را با مانورهای خاصی در وضعیت‌های معین قرار داده و گچ‌گیری می‌کند. گچ هر هفته تعویض می‌شود و در هر بار تعویض، پزشک تلاش می‌کند پا را بیشتر در وضعیت اصلاح‌شده قرار دهد. پس از چند هفته گچ‌گیری و اصلاح وضعیت پا، تاندون آشیل آزاد می‌شود و پس از آن برای چند هفته دیگر مجدداً گچ‌گیری صورت می‌گیرد. اصلاح پا با این روش معمولاً بین 2 تا 3 ماه طول می‌کشد.

با این حال، بیماری تمایل زیادی به عود دارد. بنابراین، پس از اصلاح شکل پا، نوزاد باید به مدت دو سال در شب از بریس مخصوص استفاده کند. این بریس‌ها دو کفش هستند که با یک میله فلزی به هم متصل شده‌اند. در ابتدا، برای سه ماه، این بریس باید روزی 23 ساعت استفاده شود و سپس برای 4 تا 3 سال فقط در شب‌ها پوشیده شود. اگر بعد از جراحی از بریس استفاده نشود، بیماری در 100 درصد موارد عود می‌کند. بنابراین همکاری والدین در طول درمان و استفاده صحیح از بریس بسیار مهم است.

۲. درمان جراحی:

گاهی اوقات روش‌های غیرجراحی برای درمان کافی نیستند و نیاز به جراحی احساس می‌شود. این وضعیت در حدود 5 درصد بیماران رخ می‌دهد و جراحی معمولاً در سنین 6 تا 12 ماهگی انجام می‌شود. در طول جراحی، پزشک ارتوپد با بریدن لیگامان‌ها و تاندون‌های خاص، استخوان‌ها را در وضعیت مناسب قرار می‌دهد و سپس استخوان‌ها را به مدت شش هفته با پین در همان وضعیت نگه می‌دارد. پس از جراحی، پای نوزاد گچ‌گیری می‌شود و کل اندام تحتانی در یک گچ بلند قرار می‌گیرد.

پس از شش هفته، پین‌ها و گچ خارج شده و نوزاد برای چهار هفته دیگر در یک گچ کوتاه‌تر قرار می‌گیرد. پس از این مرحله، نوزاد باید برای یک سال یا بیشتر از بریس استفاده کند تا از عود مجدد بیماری جلوگیری شود. در برخی موارد، پاهای نوزاد پس از جراحی کمی سفت‌تر و خشک‌تر از حالت طبیعی می‌شود و حدود 5 تا 50 درصد بیماران نیاز به جراحی دوم دارند.

استفاده صحیح از بریس

استفاده صحیح از بریس پس از درمان کلاب فوت برای جلوگیری از عود بیماری بسیار مهم است. والدین باید در روزهای اول استفاده از بریس، پای نوزاد را به دقت بررسی کنند تا مطمئن شوند که کفش، پای او را اذیت نمی‌کند و پوست پا و انگشتان دچار تاول نمی‌شود. نکات زیر برای استفاده صحیح از بریس مفید هستند:

به نوزاد یاد بدهید که می‌تواند با بریس، زانوهای خود را خم و راست کند.

قرمزی یا تاول در پشت پاشنه نشان‌دهنده جا نگرفتن درست پاشنه در کفش است. مطمئن شوید که پاشنه به‌طور کامل در کفش جا گرفته و بندهای کفش محکم بسته شده‌اند.

نتیجه‌گیری

کلاب فوت یک بیماری قابل درمان است که با تشخیص زودهنگام و درمان مناسب، می‌توان به بهبود کامل پا و جلوگیری از مشکلات حرکتی در آینده کمک کرد. استفاده صحیح از بریس پس از درمان، نقش حیاتی در جلوگیری از عود بیماری دارد. با اینکه پاهای درمان‌شده ممکن است کمی کوچکتر یا سفت‌تر از پاهای سالم باشند، اما با مراقبت مناسب، کودک می‌تواند به‌طور طبیعی راه برود و بازی کند.