نقرس: علائم، علل و روش‌های درمان مؤثر

نقرس چیست؟

نقرس یک اختلال متابولیکی است که در آن اسید اوریک اضافی به شکل کریستال‌های سوزنی در مفاصل تجمع می‌کند. این کریستال‌ها باعث التهاب، درد و تورم مفاصل می‌شوند. حملات نقرس بیشتر در مفاصل بزرگ مانند مچ پا، زانو و انگشت شست پا رخ می‌دهد و در صورت عدم درمان، ممکن است به تخریب مفاصل و کاهش دامنه حرکتی منجر شود. نقرس بیشتر در مردان رخ می‌دهد و احتمال بروز آن در زنان بعد از یائسگی افزایش می‌یابد.

علل بروز نقرس

افزایش سطح اسید اوریک در خون علت اصلی نقرس است. این وضعیت ممکن است به دلایل مختلفی رخ دهد:

• مصرف بیش از حد گوشت قرمز و غذاهای فرآوری شده: گوشت‌های قرمز، جگر، مغز و غذاهای فرآوری شده منجر به افزایش تولید اسید اوریک در بدن می‌شوند.
• مصرف الکل: مصرف بیش از حد الکل، به‌ویژه آبجو، خطر ابتلا به نقرس را افزایش می‌دهد.
• چاقی و اضافه وزن: افرادی که وزن زیادی دارند، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به نقرس قرار دارند.
• بیماری‌های مرتبط: دیابت، کلسترول بالا، فشار خون بالا و بیماری‌های کلیوی می‌توانند خطر ابتلا به نقرس را افزایش دهند.
• سابقه خانوادگی و ژنتیک: در برخی موارد، نقرس ممکن است به دلیل عوامل ژنتیکی رخ دهد.
• مصرف برخی داروها: داروهایی مانند داروهای شیمی‌درمانی و داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی نیز ممکن است باعث افزایش سطح اسید اوریک در بدن شوند.

علائم نقرس

نقرس به صورت ناگهانی و معمولاً بدون هشدار قبلی بروز می‌کند. علائم اصلی این بیماری شامل موارد زیر است:

• درد شدید در مفصل: درد ناگهانی و شدید در مفصل مچ پا، انگشت شست پا یا زانو معمولاً در نیمه‌شب شروع می‌شود.
• تورم و التهاب: مفصل آسیب‌دیده متورم و ملتهب می‌شود.
• حساسیت به لمس: حتی لمس ملایم مفصل می‌تواند باعث درد شدید شود.
• قرمز یا بنفش شدن مفصل: مفصل آسیب‌دیده ممکن است تغییر رنگ دهد.
• احساس گرما در مفصل: هنگام لمس مفصل، احساس گرما می‌شود.
• محدود شدن حرکت مفصل: درد و التهاب شدید می‌تواند حرکت مفصل را محدود کند.
• خشکی و سفتی مفصل: پس از حمله نقرس، ممکن است مفصل خشک و سفت شود.

تشخیص نقرس

برای تشخیص نقرس، پزشک ابتدا سوالاتی درباره رژیم غذایی، سابقه خانوادگی و داروهای مصرفی بیمار می‌پرسد. سپس برای تأیید تشخیص، آزمایشات زیر ممکن است انجام شود:

• آزمایش خون: برای اندازه‌گیری سطح اسید اوریک در خون.
• ام آر آی یا سی تی اسکن: برای بررسی دقیق مفاصل.
• نمونه‌برداری از مایع مفصلی: برای مشاهده بلورهای اسید اوریک زیر میکروسکوپ.

روش‌های درمان نقرس

درمان نقرس بستگی به شدت و مرحله بیماری دارد. به‌طور کلی، دو رویکرد اصلی برای درمان نقرس وجود دارد:

1. درمان حملات حاد نقرس

• عدم تحرک مفصل: استراحت و بی‌حرکتی مفصل آسیب‌دیده می‌تواند به کاهش درد کمک کند.
• استفاده از کمپرس یخ: برای کاهش تورم و تسکین درد می‌توان از یخ استفاده کرد.
• مصرف داروهای ضد التهاب: پزشک ممکن است داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) یا کورتیکواستروئیدها را برای کاهش التهاب تجویز کند.
• داروهای مسکن: برای کاهش درد شدید، مسکن‌های قوی تجویز می‌شود.

2. پیشگیری از حملات نقرسی در آینده

• تغییر سبک زندگی: تغییر در رژیم غذایی، کاهش وزن و انجام ورزش‌های مناسب می‌تواند به کاهش سطح اسید اوریک کمک کند.
• داروهای کاهش‌دهنده اسید اوریک: داروهایی مانند اوریکوزوریک، گزانتین اکسیداز و پگلوتیکاز برای کاهش سطح اسید اوریک و جلوگیری از حملات نقرسی تجویز می‌شوند.
• تنظیم مصرف داروهای موجود: برخی داروها ممکن است سطح اسید اوریک را افزایش دهند که باید تحت نظر پزشک تنظیم شوند.
• رژیم غذایی مناسب: مصرف کمتر گوشت قرمز، جگر، غذاهای دریایی مانند ماهی تن، ساردین و عدم مصرف نوشیدنی‌های الکلی و حاوی قند.

پیشگیری از نقرس

برای پیشگیری از بروز حملات نقرسی، رعایت نکات زیر توصیه می‌شود:

• کاهش مصرف گوشت قرمز، الکل و غذاهای فرآوری شده.
• حفظ وزن مناسب و جلوگیری از چاقی.
• مصرف آب به میزان کافی برای دفع اسید اوریک اضافی از بدن.
• انجام تمرینات ورزشی منظم و سبک.

نتیجه‌گیری

نقرس یک بیماری التهابی مفصلی است که ناشی از تجمع اسید اوریک در مفاصل می‌باشد. علائم اصلی آن شامل درد شدید، تورم و التهاب در مفاصل است. درمان نقرس بر اساس شدت بیماری و علائم موجود متفاوت است و شامل داروهای ضد التهاب، تغییرات سبک زندگی و مصرف داروهای کاهش‌دهنده اسید اوریک می‌باشد. دکتر علیرضا صحرانورد به عنوان متخصص ارتوپدی می‌تواند بهترین راهکارهای درمانی و پیشگیری از نقرس را ارائه دهد.