زانوی پرانتزی: علت‌ها، روش‌های درمانی و جراحی

آشنایی با زانوی پرانتزی

زانوی پرانتزی به وضعیتی اطلاق می‌شود که در آن زانوها به سمت خارج از بدن منحرف می‌شوند و فاصله زیادی بین آن‌ها هنگام ایستادن به‌وجود می‌آید. این وضعیت در برخی از افراد به‌طور طبیعی در دوران کودکی مشاهده می‌شود، اما در صورتی که با گذر زمان بهبود نیابد، می‌تواند به یک مشکل جدی تبدیل شود. در صورتی که زانوی پرانتزی درمان نشود، می‌تواند مشکلاتی همچون درد مفصل زانو، آرتروز و محدودیت حرکت ایجاد کند.

علل زانوی پرانتزی

1. رشد طبیعی کودکان:

   • زانوی پرانتزی در کودکان در سنین اولیه زندگی (بین ۱ تا ۳ سالگی) امری طبیعی است. در این سن، رشد استخوان‌ها و مفاصل ممکن است به گونه‌ای باشد که زانوها به سمت خارج انحراف پیدا کنند. اما این وضعیت در اغلب موارد در سنین ۴ تا ۶ سالگی به‌طور خودبه‌خود بهبود می‌یابد.

2. اختلالات رشد استخوانی:

   • در برخی از کودکان و بزرگسالان، مشکلات رشد استخوان‌ها می‌توانند به انحراف زانو منجر شوند. این مشکلات ممکن است به دلایل مختلف مانند عدم تعادل هورمونی، اختلالات ژنتیکی یا بیماری‌های خاص رشد استخوان‌ها رخ دهند.

3. آسیب‌های ورزشی:

   • آسیب‌های ناشی از ضربات ورزشی یا تصادفات می‌توانند به آسیب به مفصل زانو و تغییرات در ساختار استخوان‌ها و مفاصل منجر شوند که به انحراف غیرطبیعی زانوها می‌انجامد.

4. چاقی و اضافه وزن:

   • چاقی و اضافه وزن فشار زیادی به مفاصل زانو وارد می‌کند و می‌تواند باعث تغییر در توزیع وزن بدن شود. این فشار اضافی می‌تواند به تدریج باعث انحراف زانوها به سمت بیرون گردد.

5. بیماری‌های مفصلی:

   • بیماری‌های مختلف مفصلی مانند استئوآرتریت، روماتیسم مفصلی یا اختلالات مفصل زانو می‌توانند به تخریب مفصل زانو و انحراف آن به سمت خارج منجر شوند.

6. ژنتیک:

   • در برخی افراد، زانوی پرانتزی به دلیل عوامل ژنتیکی و وراثتی بروز می‌کند. اگر والدین دچار این مشکل باشند، احتمال بروز آن در فرزندانشان بیشتر است.

علائم زانوی پرانتزی

1. درد در مفصل زانو:

   • درد یکی از اصلی‌ترین علائم زانوی پرانتزی است. این درد به‌ویژه هنگام راه رفتن، دویدن یا ایستادن برای مدت طولانی احساس می‌شود و می‌تواند به تدریج شدت پیدا کند.

2. سفتی و محدودیت حرکت:

   • افراد مبتلا به زانوی پرانتزی ممکن است احساس کنند که مفصل زانوهایشان سفت شده و نمی‌توانند به راحتی زانوها را خم یا راست کنند. این محدودیت در حرکت می‌تواند باعث دشواری در انجام فعالیت‌های روزمره شود.

3. تورم زانو:

   • در برخی موارد، زانو ممکن است دچار تورم شود که نشان‌دهنده التهاب در مفصل است. این تورم معمولاً همراه با درد و سفتی مفصل است.

4. تغییرات ظاهری:

   • واضح‌ترین علامت زانوی پرانتزی، تغییر در شکل ظاهری پاها است. در این حالت، زانوها به‌طور غیرطبیعی از یکدیگر فاصله می‌گیرند و پاها به‌صورت حرف "O" ظاهر می‌شوند.

درمان‌های زانوی پرانتزی

1. فیزیوتراپی و تمرینات تقویتی:

   • فیزیوتراپی یکی از روش‌های مهم درمان زانوی پرانتزی است. تمرینات تقویتی برای عضلات اطراف زانو می‌تواند به کاهش فشار وارد بر مفصل زانو کمک کند و به تدریج از شدت انحراف آن بکاهد. این تمرینات شامل تقویت عضلات چهارسر ران، همسترینگ و عضلات اطراف زانو می‌شود.

2. استفاده از زانوبند یا ارتز:

   • استفاده از زانوبند یا ارتز می‌تواند به پایداری مفصل زانو کمک کرده و فشار را از روی آن کاهش دهد. این وسیله‌ها به خصوص در مواردی که مشکل در مراحل ابتدایی است، می‌توانند موثر باشند.

3. کاهش وزن:

   • در صورتی که زانوی پرانتزی به دلیل چاقی یا اضافه وزن باشد، کاهش وزن می‌تواند فشار وارد بر مفصل زانو را کاهش دهد و به بهبود وضعیت کمک کند. اصلاح رژیم غذایی و انجام فعالیت‌های ورزشی مناسب، از جمله راهکارهای مؤثر در این زمینه هستند.

4. داروهای ضد التهاب و مسکن:

   • در مواردی که درد و التهاب در مفصل زانو وجود دارد، داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) می‌توانند به کاهش درد و التهاب کمک کنند. این داروها معمولاً برای درمان کوتاه‌مدت و تسکین درد تجویز می‌شوند.

5. جراحی:

   • اگر زانوی پرانتزی با گذر زمان بهبود نیابد و سایر درمان‌ها مؤثر واقع نشوند، جراحی ممکن است لازم باشد. جراحی‌هایی مانند آسیپتومی زانو (تصحیح انحراف استخوانی) یا تعویض مفصل زانو (آرتروپلاستی) می‌توانند در موارد شدید انجام شوند.

جراحی زانوی پرانتزی توسط دکتر علیرضا صحرانورد

دکتر علیرضا صحرانورد، متخصص ارتوپدی با تجربه‌ای فراوان در درمان مشکلات مفصل زانو، می‌تواند روش‌های نوین جراحی برای اصلاح زانوی پرانتزی را ارائه دهد. جراحی‌های تصحیح انحراف استخوانی (آسیپتومی) و تعویض مفصل زانو می‌توانند در موارد شدیدتر، راه‌حل‌های مؤثری برای بهبود وضعیت زانو باشند. دکتر صحرانورد با استفاده از تکنیک‌های مدرن و حداقل تهاجم، به بیماران کمک می‌کند تا به کیفیت زندگی بهتری دست یابند.

نتیجه‌گیری

زانوی پرانتزی یک وضعیت شایع است که می‌تواند به دلایل مختلفی رخ دهد و بر کیفیت زندگی فرد تأثیر بگذارد. درمان‌های مختلفی برای این مشکل وجود دارد که از فیزیوتراپی و استفاده از ارتز تا جراحی‌های پیچیده‌تر را شامل می‌شود. در صورتی که این مشکل به موقع درمان نشود، می‌تواند منجر به درد و مشکلات جدی‌تری در مفصل زانو گردد. برای مشاوره و درمان‌های تخصصی‌تر، مراجعه به متخصص ارتوپدی مانند دکتر علیرضا صحرانورد می‌تواند راه‌حل‌های مناسبی را فراهم آورد.