آشنایی با مفصل شارکو: علل، علائم و روش‌های درمان

مفصل شارکو چیست؟

مفصل شارکو زمانی رخ می‌دهد که عصب‌های محیطی در پا به دلیل آسیب یا بیماری نتوانند سیگنال‌های درد را به درستی ارسال کنند. در نتیجه، فرد ممکن است متوجه صدمات وارد شده به پا یا مفاصل نشود و به طور ناخواسته به آسیب بیشتر دامن بزند. این بی‌حسی می‌تواند منجر به شکستگی‌ها و دررفتگی‌های مکرر شود و در نهایت، پا به شکل غیرطبیعی تغییر شکل دهد.

دلایل ایجاد مفصل شارکو

مفصل شارکو معمولاً در نتیجه آسیب به عصب‌های محیطی رخ می‌دهد که می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله موارد زیر باشد:

• دیابت: این بیماری یکی از اصلی‌ترین عوامل خطر برای مفصل شارکو است. دیابت کنترل نشده می‌تواند به نوروپاتی دیابتی و آسیب به عصب‌های پا منجر شود.
• نوروپاتی دیابتی: آسیب به عصب‌های محیطی که باعث عدم توانایی در حس کردن درد و فشار می‌شود.
• بیماری‌های عصبی: از جمله سندرم شارکو-ماری-توث که نوعی بیماری ژنتیکی نادر است و می‌تواند به ضعف عضلات و تخریب مفاصل منجر شود.
• آسیب‌دیدگی فیزیکی: ضربات شدید به پا می‌تواند منجر به آسیب عصبی و در نهایت مفصل شارکو شود.
• بیماری‌های عفونی: عفونت‌های مزمن که باعث التهاب و آسیب به عصب‌ها می‌شوند.
• بیماری‌های عروقی: اختلالات گردش خون می‌توانند تأثیر غیرمستقیمی بر روی اعصاب و مفاصل داشته باشند.

علائم مفصل شارکو

مفصل شارکو معمولاً در چند مرحله پیشرفت می‌کند که هر مرحله با علائم خاص خود همراه است:

• مرحله اول (التهاب و تخریب اولیه): در این مرحله، مفاصل دچار التهاب شده و تورم در ناحیه پا مشاهده می‌شود. شکستگی‌های ریز و دررفتگی مفاصل بدون احساس درد نیز ممکن است رخ دهد.
• مرحله دوم (بهبود مقطعی): در این مرحله، بدن به بازسازی مفاصل آسیب‌دیده می‌پردازد و التهاب کاهش می‌یابد. تورم کمتر شده و روند تخریب متوقف می‌شود.
• مرحله سوم (بازسازی کامل): مفاصل و استخوان‌های پا بهبود یافته اما ممکن است به شکل اولیه خود بازنگردند و فرم پا تغییر کند.

روش‌های تشخیص مفصل شارکو

تشخیص بیماری مفصل شارکو در مراحل اولیه بسیار دشوار است. این بیماری معمولاً با کمک اشعه ایکس و انجام معاینات فیزیکی مشخص می‌شود. با این حال، در مراحل اولیه ممکن است تغییرات ایجاد شده در مفصل‌ها با چشم غیرمسلح قابل مشاهده نباشد.

روش‌های درمان مفصل شارکو

درمان بیماری مفصل شارکو بسته به مرحله بیماری و میزان آسیب متفاوت است. برخی از روش‌های درمانی عبارتند از:

1. استراحت و کاهش فشار روی پا: یکی از اولین مراحل درمان، کاهش تورم و التهاب است که با استفاده از قالب گچی یا چکمه متحرک امکان‌پذیر است. استفاده از عصا یا ویلچر برای جلوگیری از وارد شدن فشار بر روی پا نیز پیشنهاد می‌شود.
2. فیزیوتراپی: تقویت عضلات و حفظ دامنه حرکتی مفاصل با کمک تمرینات فیزیوتراپی به جلوگیری از پیشرفت بیماری کمک می‌کند.
3. استفاده از کفش و بریس‌های مخصوص: این وسایل به کاهش فشار وارده بر روی پا و حفظ شکل طبیعی آن کمک می‌کنند.
4. جراحی: در موارد پیشرفته، جراحی‌هایی مانند استئوتومی (بازسازی استخوان)، فیوژن مچ پا (اتصال مفاصل)، یا در موارد شدیدتر، قطع عضو و استفاده از پروتز مصنوعی ممکن است ضروری باشد.

پیشگیری از مفصل شارکو

برای جلوگیری از بروز بیماری مفصل شارکو، مراقبت‌های ویژه‌ای باید صورت گیرد. افرادی که دیابت دارند باید به طور مرتب قند خون خود را کنترل کنند و از آسیب‌های احتمالی به پاها جلوگیری کنند. مراجعه منظم به پزشک و انجام معاینات دوره‌ای نیز از اهمیت بسیاری برخوردار است.

جمع‌بندی

مفصل شارکو یا پای شارکو یکی از عوارض دیابت و بیماری‌های عصبی است که اگر در مراحل اولیه تشخیص داده نشود، می‌تواند به تخریب کامل مفصل و در نهایت از دست دادن پا منجر شود. با این حال، با تشخیص به موقع و انجام مراقبت‌های لازم، می‌توان از پیشرفت این بیماری جلوگیری کرد. انجام فیزیوتراپی، استفاده از وسایل کمکی و در موارد شدیدتر، جراحی از جمله راه‌های درمانی این بیماری هستند. به همین دلیل، مراجعه به یک پزشک متخصص ارتوپدی مانند دکتر علیرضا صحرانورد می‌تواند به بهبود و کنترل این بیماری کمک کند.