آرتروز لگن: علائم، علل، و روش‌های درمان

آناتومی مفصل لگن

لگن یکی از بزرگ‌ترین مفاصل بدن است که به صورت "گوی و کاسه‌ای" طراحی شده است. این مفصل از دو بخش اصلی تشکیل شده است:

• گوی: سر استخوان ران (فمور) که درون کاسه قرار می‌گیرد.
• کاسه: استابولوم، بخشی از استخوان لگن که گوی را در خود جای می‌دهد.

این مفصل توسط غضروف مفصلی پوشیده شده است که نقش ضربه‌گیر را ایفا کرده و حرکت روان مفصل را تضمین می‌کند. پوشش سینوویوم نیز با تولید مایع سینوویال، مفصل را روانکاری می‌کند.

علائم آرتروز لگن

علائم این بیماری ممکن است به تدریج ظاهر شوند و با گذشت زمان بدتر شوند. برخی از شایع‌ترین علائم آرتروز لگن عبارتند از:

• درد: در ناحیه کشاله ران، ران، یا کفل که ممکن است به زانو گسترش یابد.
• سفتی مفصل: که حرکت دادن لگن را دشوار می‌کند.
• کریپتوس (صدای خرد شدن): صدای ساییدگی هنگام حرکت مفصل.
• کاهش دامنه حرکتی: که ممکن است باعث لنگیدن بیمار شود.
• افزایش درد در هوای مرطوب یا بارانی.

علل آرتروز لگن

آرتروز لگن می‌تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود. برخی از عوامل خطر عبارتند از:

• افزایش سن: شایع‌ترین عامل بروز آرتروز.
• چاقی: که فشار بیشتری به مفاصل وارد می‌کند.
• آسیب‌های قبلی مفصل لگن.
• سابقه خانوادگی آرتروز.
• دیسپلازی پیشرونده لگن: ناهنجاری مادرزادی در شکل مفصل لگن.

تشخیص آرتروز لگن

برای تشخیص آرتروز لگن، پزشک ابتدا به بررسی سابقه پزشکی بیمار می‌پردازد و معاینه فیزیکی انجام می‌دهد. همچنین ممکن است از روش‌های تصویربرداری زیر استفاده کند:

• عکس اشعه ایکس: برای مشاهده کاهش فضای مفصلی یا تشکیل اسپورهای استخوانی.
• MRI یا CT: برای بررسی دقیق‌تر وضعیت بافت‌های نرم و استخوان.

درمان آرتروز لگن

1. روش‌های غیرجراحی

در مراحل اولیه آرتروز لگن، معمولاً از درمان‌های غیرجراحی استفاده می‌شود:

• اصلاح سبک زندگی:

  • اجتناب از فعالیت‌های سنگین مانند دویدن یا بالا رفتن از پله‌ها.
  • کاهش وزن برای کاهش فشار روی مفصل.
  • تغییر به فعالیت‌های کم‌اثر مانند شنا یا دوچرخه‌سواری.

• فیزیوتراپی: تمرینات تقویتی برای افزایش انعطاف‌پذیری و دامنه حرکتی مفصل.

• وسایل کمکی: استفاده از عصا، چوب زیربغل یا واکر برای کاهش فشار روی مفصل.

• دارودرمانی:

  • مسکن‌ها: مانند استامینوفن برای کاهش درد خفیف.
  • داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs): مانند ایبوپروفن و ناپروکسن.
  • تزریق کورتیکواستروئیدها: برای کاهش التهاب و درد شدید.

2. روش‌های جراحی

اگر درمان‌های غیرجراحی موثر نباشند و آرتروز لگن باعث ناتوانی شدید شود، جراحی ممکن است ضروری باشد:

• تعویض کامل مفصل لگن: در این روش، مفصل آسیب‌دیده با یک مفصل مصنوعی از جنس فلز، پلاستیک یا سرامیک جایگزین می‌شود. این جراحی بیشترین تاثیر را در تسکین درد و بازگرداندن عملکرد مفصل دارد.

• شکل‌دهی مجدد سطح لگن: در این روش، سر استخوان ران برداشته نمی‌شود، بلکه با یک پوشش فلزی صاف پوشانده می‌شود.

• استئوتومی: تغییر تراز استخوان‌ها برای کاهش فشار روی مفصل. این روش کمتر رایج است و فقط در موارد خاص استفاده می‌شود.

عوارض احتمالی جراحی

هر جراحی ممکن است با عوارضی همراه باشد. شایع‌ترین عوارض جراحی آرتروز لگن عبارتند از:

• عفونت
• خونریزی
• لخته شدن خون
• نابرابری طول پاها
• آسیب به عروق خونی یا اعصاب

دوران نقاهت پس از جراحی

پس از جراحی آرتروز لگن، بیمار باید یک دوره بازتوانی را طی کند. این دوره ممکن است شامل:

• فیزیوتراپی: برای بازگرداندن قدرت و دامنه حرکتی.
• استفاده از وسایل کمکی: مانند عصا یا واکر.
• پیروی از دستورات پزشک: برای جلوگیری از عوارض و تسریع روند بهبودی.

نتیجه‌گیری

آرتروز لگن یک بیماری شایع اما قابل مدیریت است. با تشخیص زودهنگام و انتخاب روش درمانی مناسب، می‌توان درد را کاهش داد و کیفیت زندگی را بهبود بخشید. اگر به آرتروز لگن مبتلا هستید، حتماً با یک متخصص ارتوپدی مشورت کنید. دکتر علیرضا صحرانورد، فوق تخصص ارتوپدی، با سال‌ها تجربه در درمان آرتروز لگن و جراحی تعویض مفصل، می‌تواند بهترین روش درمانی را برای شما پیشنهاد دهد.