بررسی مینیسک داخلی زانو، آسیب‌ها و روش‌های درمان

مینیسک داخلی زانو چیست؟

مینیسک داخلی بخشی از غضروف زانو است که بین کوندیل داخلی استخوان ران و استخوان درشت نی قرار دارد. این غضروف به‌صورت نوار هلالی شکل در قسمت داخلی زانو قرار گرفته و به استخوان‌های زانو متصل است. برخلاف مینیسک جانبی، مینیسک داخلی کمتر متحرک بوده و به همین دلیل بیشتر در معرض آسیب قرار دارد.

وظایف اصلی مینیسک داخلی:

• جذب فشار و ضربات وارد بر زانو.
• توزیع یکنواخت وزن بدن در مفصل زانو.
• کمک به ثبات زانو و جلوگیری از جابه‌جایی غیرطبیعی استخوان‌ها.

دلایل شایع آسیب به مینیسک داخلی

آسیب‌های مینیسک داخلی زانو معمولاً به دلیل حرکات ناگهانی، فشارهای مستقیم یا در اثر افزایش سن و تخریب تدریجی رخ می‌دهند. مهم‌ترین دلایل شامل موارد زیر هستند:

1. پیچ‌خوردگی ناگهانی زانو: چرخش خارجی (چرخاندن زانو به سمت خارج) بیشترین فشار را بر مینیسک وارد می‌کند.
2. حرکات ورزشی شدید: ورزش‌هایی مانند فوتبال، بسکتبال یا اسکی که شامل تغییر جهت سریع هستند.
3. آسیب‌های مکرر: فشارهای تکرارشونده به زانو می‌تواند باعث تحلیل رفتن مینیسک شود.
4. بالا رفتن سن: تحلیل رفتن غضروف و کاهش خاصیت ارتجاعی آن به‌طور طبیعی با افزایش سن رخ می‌دهد.

علائم شایع آسیب مینیسک داخلی

پارگی یا آسیب مینیسک داخلی معمولاً با علائم زیر همراه است:

• ورم زانو: معمولاً در 24 ساعت اول پس از آسیب رخ می‌دهد.
• درد شدید در هنگام حرکت زانو: به‌ویژه هنگام تلاش برای صاف کردن پا.
• احساس گیر کردن یا قفل شدن زانو: ناشی از گیر کردن تکه‌ای از مینیسک در مفصل.
• کاهش دامنه حرکتی زانو: فرد نمی‌تواند زانو را به‌طور کامل صاف یا خم کند.
• احساس راحتی بیشتر هنگام خم بودن زانو: اما صاف کردن آن دردناک است.
• تورم تدریجی پس از فعالیت: که ممکن است با درد مزمن همراه باشد.

درجه‌بندی پارگی مینیسک داخلی

پارگی مینیسک داخلی بر اساس شدت آن به چهار درجه تقسیم می‌شود:

• درجه 1 و 2: آسیب جزئی که اغلب با روش‌های غیرجراحی درمان می‌شود.
• درجه 3 و 4: آسیب شدید که معمولاً نیازمند جراحی است.

روش‌های درمانی برای پارگی مینیسک داخلی

1. درمان‌های غیرجراحی

• استراحت و کاهش فعالیت: برای جلوگیری از تشدید آسیب.
• استفاده از کمپرس سرد: برای کاهش تورم و التهاب.
• بریس زانو: برای تثبیت زانو و جلوگیری از حرکات غیرطبیعی.
• فیزیوتراپی: تقویت عضلات اطراف زانو و بهبود دامنه حرکتی.
• داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs): مانند ایبوپروفن برای کاهش درد و التهاب.

2. جراحی مینیسک داخلی

اگر آسیب مینیسک شدید باشد (بالاتر از درجه 2)، ممکن است پزشک جراحی را توصیه کند. انواع جراحی مینیسک داخلی شامل موارد زیر است:

• ترمیم آرتروسکوپی: یک روش کم‌تهاجمی که در آن مینیسک پاره شده بخیه زده می‌شود. این روش در مواردی که آسیب قابل ترمیم باشد، استفاده می‌شود.
• منیسکتومی جزئی: در این روش، بخش آسیب‌دیده مینیسک برداشته می‌شود و بخش سالم آن حفظ می‌شود.
• منیسکتومی کامل: در صورت آسیب شدید و غیرقابل ترمیم، کل مینیسک برداشته می‌شود.

3. روش‌های جایگزین جراحی

• تزریق PRP (پلاسمای غنی از پلاکت): برای تسریع روند ترمیم بافت آسیب‌دیده.
• اوزون‌تراپی و شاک‌ویوتراپی: برای کاهش التهاب و تسریع بازسازی بافت.

پیشگیری از آسیب مینیسک داخلی

برای جلوگیری از آسیب به مینیسک داخلی، رعایت نکات زیر توصیه می‌شود:

• انجام تمرینات تقویتی برای عضلات زانو.
• استفاده از کفش‌های استاندارد و مناسب برای فعالیت‌های ورزشی.
• گرم کردن بدن قبل از ورزش و کشش عضلات پس از آن.
• پرهیز از حرکات ناگهانی و شدید در حین ورزش.
• حفظ وزن مناسب برای کاهش فشار بر مفصل زانو.

اهمیت مراجعه به متخصص

تشخیص و درمان به‌موقع آسیب مینیسک داخلی می‌تواند از مشکلات جدی‌تر مانند آرتروز زانو جلوگیری کند. دکتر علیرضا صحرانورد، جراح ارتوپد با تجربه، با بهره‌گیری از روش‌های پیشرفته می‌تواند در درمان آسیب‌های زانو و بازگرداندن عملکرد طبیعی آن به شما کمک کند.

نتیجه‌گیری

مینیسک داخلی نقش حیاتی در سلامت و عملکرد زانو دارد. آسیب به این بخش می‌تواند باعث درد و ناتوانی قابل‌توجهی شود. با تشخیص صحیح و درمان مناسب، چه به روش‌های غیرجراحی و چه از طریق جراحی، می‌توان عملکرد طبیعی زانو را بازگرداند و از عوارض طولانی‌مدت جلوگیری کرد.